– Iga ma przerost ambicji. Chce za dużo, trzeba ją cały czas gasić – to w tym Paweł Ostrowski dostrzega przyczynę problemów Igi Świątek. Były trener Angelique Kerber w rozmowie ze Sport.pl wskazuje m.in. dlaczego do poprawy kulejącego serwisu Polki bardziej potrzebna jest pomoc mentalna niż biomechanik i że za tę pomoc w sztabie drugiej rakiety świata odpowiada nie tylko Daria Abramowicz.
Bez wielkich wpadek, ale i bez wyczekiwanych sukcesów – tak krótko można podsumować pierwsze trzy miesiące tego sezonu u Igi Świątek. Pierwsza od czterech lat przegrana z tenisistką spoza Top 100 światowego rankingu chluby wiceliderce tego zestawienia nie przynosi, ale znacznie bardziej niż wynik martwi styl, w jakim przegrała i wielkie nerwy, jakie jej towarzyszyły. A tak emocjonalna była nie po raz pierwszy w tym roku. Paweł Ostrowski tłumaczy m.in. dlaczego prowadzenie Polki w drugim secie wcale nie musiało oznaczać powrotu na dobre tory i czemu po najlepszym meczu w ostatnich tygodniach zagrała najsłabszy. Były trener Angelique Kerber i Marty Domachowskiej przedstawia też zaskakującą tezę dotyczącą trenera Świątek.
Agnieszka Niedziałek: Gdy 140. w rankingu WTA Alexandra Eala pokonała w Miami mające słabszy dzień Jelenę Ostapenko i Madison Keys, to w Polsce widzieliśmy w tym ciekawą historię 19-latki z Filipin. Miny nam zrzedły, gdy do łupów dorzuciła zwycięstwo nad popełniającą dużo błędów Igą Świątek.
Paweł Ostrowski: Zawsze, gdy ktoś nowy nagle zaczyna wygrywać w tourze, to wprowadza pewnego rodzaju niepokój u faworytek. Bardzo dawno temu była to Agnieszka Radwańska. Ośmieszała np. skrótami bardzo doświadczone zawodniczki, dobrze czytała grę i potrafiła zagrać niekonwencjonalnie. Przeciwniczki nie były w stanie zaakceptować tego, że ktoś nowy tak sobie wchodzi jak do siebie. Iga wcześniej nie była w takiej sytuacji. Zwykle to ona przebijała się przez te starsze rywalki. Ale to naturalna kolej rzeczy, że pojawiają się młodsze tenisistki – bardziej agresywne, bardziej zdeterminowane, z nowymi koncepcjami, świeżą głową, bez żadnych obciążeń. W meczach z nimi pod względem emocjonalnym Iga bardziej się będzie bronić, a rywalka atakować, bo po prostu nie ma nic do stracenia.
W turniejach na wszystkich szczeblach działa ten sam mechanizm – faworytki zawsze mają problemy z rywalkami, które pną się dopiero na szczyt. Takimi, które udowadniają, że już w wieku 17, 18 czy 19 lat grają bardzo dobrze. Nie wolno w ogóle na to nawet reagować, bo to jest coś normalnego. Pytanie, czy te tenisistki wytrwają, czy też będą gwiazdami jednego turnieju. Z jednej strony mamy choćby Jennifer Capriati i Monicę Seles, a z drugiej Monicę Niculescu czy Eugenie Bouchard. Mogę przytaczać bardzo dużo przykładów młodych, fajnych zawodniczek, które pięknie grały, a potem nagle to wszystko się urwało. To był turniej Eali, to trzeba podkreślić. Grała rewelacyjnie, a kilka dziewczyn z czołówki nie było w stanie na to odpowiedzieć i były troszkę sparaliżowane tym faktem – nie grały swojego najlepszego tenisa, bo się broniły. Natomiast jeżeli się przyzwyczają do niej, zagrają z nią jeszcze raz, to już będzie inna bajka.
Skupmy się na Idze Świątek. Gdy rozmawialiśmy po półfinale Australian Open, to przyznał pan, że był pewien, iż domknie tamten mecz, ale tego nie zrobiła. Przy stanie 4:2 w drugim secie ćwierćfinału w Miami chyba też nam wszystkim wydawało się, że wraca na właściwe tory, a przegrała 5:7.
Wszystko zależy od stanu emocjonalnego. Można prowadzić nawet 3:0 czy 4:0, ale czuć cały czas ogromną presję. Wynik nigdy nie stanowi o stanie emocjonalnym zawodnika. To są bardzo ważne słowa, można je zapisać. Można prowadzić 4:0, ale koszt tego prowadzenia jest ogromny. Zawodnik czuje, że zaczyna być emocjonalnie pod kreską, jest już zmęczony i za chwilę wynik się odwraca. Laik widzi, że jest 4:0 i myśli, że już powinno być łatwo, ale nie jest. Wszystko zależy od tego, ile rozegraliśmy piłek, jak je rozegraliśmy, czy jesteśmy zmęczeni, czy przeciwnik cały czas stawia opór, czy wygrywamy pojedynczymi piłkami, czy też męczymy się długimi wymianami. To wszystko ma znaczenie. Widocznie Iga była już zmęczona emocjonalnie tym meczem. Po prostu koszty były duże. Całego turnieju oczywiście też.
Wiele osób zaskoczyła chyba tym bardziej jej słaba gra z Ealą, że rundę wcześniej zagrała przeciwko wymagającej Elinie Switolinie – jak oceniło wiele osób – najlepszy mecz w turnieju, a może nawet w ostatnich miesiącach. Mówiono o rozkręcaniu się, a przyszła zapaść. Mogło tak być właśnie z powodu kosztu emocjonalnego meczu z Ukrainką?
Oczywiście. Można wygrać nawet 6:0, 6:1 lub 6:1, 6:1, ale ceny koncentracji i tego, w jakim stopniu emocjonalnie wchodzimy na kort i eksploatujemy siebie, nie zna nikt. Koszt nawet prostego teoretycznie pod względem wyniku meczu może stanowić ogromne obciążenie. Tak samo jak wyjście na mecz z teoretycznie dużo słabszą przeciwniczką, która nagle gra dużo lepiej niż rywalka, z którą graliśmy wcześniej. I robi się problem.
Od 2021 roku Świątek rozegrała 25 meczów z zawodniczkami leworęcznymi. W środę przegrała po raz drugi. Wiadomo, że taka rywalka jest utrudnieniem…
Na 100 procent jest to utrudnienie.
W jakim stopniu?
Nie jest to duży stopień, ale jest. Takie rywalki zawsze będą niewygodne. Czy jest to decydujące? Nie. Czy jest to utrudnienie? Tak.
Polka w tym sezonie nie zaliczyła żadnej wpadki w postaci odpadnięcia w pierwszej czy drugiej rundzie. Zawsze docierała do ćwierćfinału lub półfinału, więc na bazie samych wyników trudno mówić o powodach do bicia na alarm. Tylko te wyniki chyba tuszują problem, bo dużo było napięcia, frustracji i dość gwałtownych reakcji.
Tak i uważam, że nad tym na pewno sztab będzie pracował. Bo to jest fakt – nad tym trzeba pracować. Musi być wyciszenie i koncentracja. Trzeba tu znaleźć złoty środek. Na pewno potrzebna jest współpraca między sztabem i Igą, żeby zrobić wszystko, by ją po prostu wyciszyć. Za dużo jest tych emocji.
Ma pan pomysł co do ich źródła?
Nie mam. Pamiętajmy o jednej rzeczy – z boku nigdy nie jesteśmy w stanie wskazać takiej przyczyny. Jeśli ktoś próbuje, to jest to próba skazana na porażkę. Nie wiemy, co, jak i kiedy tam się dzieje. W grę wchodzą bardzo różne czynniki, czasami tak mikroskopijne, że ciężko je dostrzec. Czasami wszystko jest okej, a nagle ni stąd, ni zowąd tenisistka wychodzi i nie umie się odnaleźć na korcie. Przerabiałem to milion razy ze swoimi zawodniczkami i wiem, jak to działa. A potem się nagle okazuje, że tam jakieś drobne klocuszki się nie poukładały, pojawiły się jakieś wspomnienia. Naprawdę tego jest dużo i analizowanie tego nie do końca ma sens. Natomiast myślę, że sztab musi cały czas myśleć tylko nad jedną rzeczą – co tu zrobić, żeby Igę wyciszyć. Bo jeżeli chodzi o fizyczność i technikę, to jest ok.
Dość często gra nie wyglądała dobrze już na początku przegranych meczów, gdy tylko rywalka pokazywała, że będzie stawiać opór. Nieraz pojawiały się opinie, że to strach przed porażką wiązał wtedy Polce ręce i nogi.
Ja bym poszedł w innym kierunku – moim zdaniem ona za bardzo chce. Cały czas sobie stawia najwyższe cele. Czasami jak się za bardzo chce, to potem gdzieś tam z tyłu głowy powstaje forma lęku i to też nie wychodzi na dobre. Ona nie ma dystansu do tego, co robi na korcie. Wtedy przestaje się grać w tenisa stricte fizycznie, a bardziej gra się emocjonalnie. A jak gramy za bardzo emocjonalnie, to nigdy nie gra się w tenisa. To bardzo specyficzna i ciężka dyscyplina sportu, która wymaga na dłuższym dystansie pełnej koncentracji, pełnej harmonii ruchów. Trzeba znaleźć tu równowagę między chęcią, strachem, nadpobudliwością, a także lenistwem. To bardzo trudne sprawy.
Sprawy dla trenera tenisa czy dla psychologa?
Uważam, że dla obu osób.
Co trener tenisa może zrobić w tej sytuacji?
Bardzo dużo. Na przykład zadbać o to, by zawodniczka nie napinała mięśni podczas uderzenia. Wprowadzić takie wyciszenie emocjonalne przed uderzeniem, bo zbyt mocno napięty mięsień pobiera za dużo tlenu i po jakichś dziesięciu odbiciach jesteśmy już zmęczeni. Zadaniem trenera jest wprowadzać tenisistkę w stan swobodnego uderzania piłki i odpowiedniego podejścia mentalnego do meczu. Oczywiście, zahaczamy tutaj o aspekt mentalny, ale trener zawsze ma duży wpływ na mentalność zawodniczki na korcie. Zawsze tak było, jest i będzie. Natomiast psychologowie są od sytuacji, w których występuje trauma. Np. zawodnik, który gra bardzo dobrze na treningach, potem ma lęk przed wygrywaniem. I tu duże pole do popisu ma już psycholog.
Ale Świątek ma psychologa cały czas przy sobie i nie jest typem mistrzyni treningów, która nie potrafi pokazać swojego potencjału w meczu. Dlatego zastanawiam się, w jakim stopniu potrzeba tego wyciszenia emocji w obecnej sytuacji to zadanie dla Wima Fissette’a, a w jakim dla Darii Abramowicz.
W tej sytuacji na pewno pomoże i trener na treningach, i pani psycholog. Tylko trzeba po prostu znaleźć jakiś konsensus, żeby wspólnie wpłynąć na to, by Iga aż tak się nie denerwowała.
W naszej rozmowie po Australian Open mówił pan, że brakuje panu u niej dawnej odwagi i radości z gry. Po kolejnych czterech startach podtrzymuje pan tę opinię?
Tak. Za dużo jest kombinowania, za dużo myślenia. Ona jest stworzona do gry instynktownej. To też jest rola trenera, by nauczył jej takiej odwagi właśnie. Żeby wytłumaczył, że nie ma co się denerwować i trzeba grać odważnie (Fissette apelował o to do Polki podczas jednego z meczów w Miami – red.). To także zadanie pani psycholog. To wspólna droga. Zawsze będę powtarzać, że jedyny właściwy styl dla Igi to taki tenis czasami bezkompromisowy, odważny, radosny, śmiały. Gdzie przeciwniczki zakładają, że w zasadzie z pewnych pozycji, w pewnych sytuacjach nie da się trafić, a ona jednak to robi. I ona zawsze tym właśnie wygrywała mecze. A nie rozsądkiem i bardziej kalkulowaną grą. Moim zdaniem te kalkulacje czasami nie do końca Idze pomagają. Najlepiej sprawdza się, gdy w założeniach jest tylko kilka schematów, które ma do wykonania, a reszta to instynkt. To jest klucz do jej sukcesu.
oprzednio mówił mi pan, że w półfinale w Melbourne tej odwagi brakowało, bo brakowało też od dłuższego czasu meczów o stawkę. Jesteśmy dwa miesiące później i kilka ważnych meczów w dużych turniejach później, ale sytuacja się nie zmieniła.
Nad tym dokładnie sztab powinien pracować. Może pracuje, ale coś nie funkcjonuje? Tego nie wiemy, ale moim zdaniem to jest dla Igi jedyna szansa. Nie widzę, by grała nagle inaczej niż wcześniej pod względem stylu. Ten tenis jest raczej taki, jaki był do tej pory. Mówimy tu zaś o czymś, co się nazywa braniem odpowiedzialności. Brakuje mi tu brania odpowiedzialności za decydujące piłki, brania na siebie ryzyka w tych najważniejszych momentach i nieodpuszczania.
Czy to jest kwestia tego, że jest za mało meczów? Nie wiem. Czy to jest kwestia tego, że trener nie umie tego przekazać? Nie wiem. Czy to kwestia Darii Abramowicz? Nie mam pojęcia. Wiem jedno – jak wróci dawna Iga w tym sensie, że będzie miała zaufanie do siebie, że w tych decydujących momentach będzie ryzykować i będzie pewna, że trafi oraz będzie brała na siebie odpowiedzialność za losy meczu i udźwignie to mentalnie, to będzie znowu numerem jeden. Nie wiemy, co się dzieje w jej obozie, więc możemy sobie tylko tutaj dywagować, ale sądzę, że cały sztab nad tym też pracuje.
Część sztabu mocno udzielała się podczas meczu z Ealą. Wcześniej zwykle słychać było tylko Fissette’a i Abramowicz, a teraz włączyć miał się nawet trener przygotowania fizycznego Maciej Ryszczuk. Z apelem, by Świątek posłuchała przekazywanych rad. Pod koniec odkrzyknęła poddenerwowana kolejnymi wskazówkami, że przecież próbuje to wszystko robić. A w wywiadzie dla Canal+ przyznała, że tych komunikatów było dla niej za dużo. To jeszcze etap docierania się z Belgiem? A może to był po prostu taki dzień, że wskazówki choć dobre, to nie trafiały na podatny grunt?
Myślę, że to kwestia docierania się. Tam musi być moment na zaufanie. Tak mi się wydaje. A być może, że Iga musi mieć polskiego trenera? Obojętne kto by to nie był. On powie po polsku prostą rzecz, np. “trzymaj piłkę” albo “teraz przyspieszamy” i ona jakoś podświadomie to od razu zaakceptuje i wykona.
